Geografski položaj
Proloma Banja smeštena je na jugu Srbije, u okviru naselja Prolom u opštini Kuršumlija. Banja Prolom leži na obroncima planine Radan, na nadmorskoj visini od 500 do 668 metara. U njoj živi oko stotinjak stanovnika. Prolom Banja je smeštena u gornjem toku Prolomske reke, I spade u red najviših banja u Srbiji. Jugozapadno od nje se prostire Mejanska planina, jugoistočno Prolomska planina, a severno Sokolovica. Klima na području Prolom Banje je umereno – kontinentalna. Do nje se najbrže stiže auto – putem Beograd – Niš, a potom magistralnim putem Niš – Rudare.
Istorija
Arheološka istraživanja daju nam podatke o dugoj istoriji Prolom Banje. Lečilište je bilo aktivno još u praistoriji, a potom su blagodeti banje koristili I starosedeoci Balkana. Rimljani su, kao odlični poznavaoci banja na području današnje Srbije, svakako boravili u Prolom Banji. Ona je bila aktivna I tokom srednjeg veka, a zapuštena je u vreme osmanske vladavine. Područje na kome se nalazi Prolom Banja oslobođeno je nakon Srpsko – turskih ratova 1875 – 1878. godine. Tada nije došlo do značajnijih ulaganja u razvoj ovog lečilišta. Tek nakon Prvog svetskog rata počelo je intenzivnije korišćenje Prolom Banje. Do Drugog svetskog rata broj posetilaca se nije naročito povećavao, pa tako jedan podatak iz 1940. godine o svega 2 000 pacijenata. Nakon rata banja postaje sve popularnija. Šezdesetih godina započelo se sa znatnijim ulaganjem u razvoj. Prolom Banja je zvanično otvorena 1968. godine, kada je izgrađen hotel „ Radan “. Status banje dobila je 1977., a gradnja novih objekata bila je u punom zamahu. Danas je Prolom Banja jedno od najznačajnijih banjskih lečilišta u Srbiji.
Lekoviti faktori
Prolom Banja poseduje vode koje spadaju u red retkih voda visoke balneološke vrednosti. Vode su azotne, visokoalkalne, niskomineralizovane, natrijumhidro – karbonantne, silicijumske hipoterme. Alkalne su, poseduju ozon i silicijumsku kiselinu, kao i manje količine hlora. Od 1989. godine voda iz Prolom Banje se flašira i distribuira. Osim vode, za lečenje se koristi i lekovito blato, koje se dobija mešanjem termomineralne vode i zemlje iz okoline izvora „ Pupavci “.
Šest povezanih odeljenja čine terapijski blok banje. To su :
- Dijagnosičko – terapijsko odeljenje
- Odeljenje za hidroterapiju ( rekreaciono – rehabilitacioni bazen, individualne kade, Habardove kade )
- Odeljenje za blatnu terapiju
- Odeljenje za elektro – terapiju
- Odeljenje za ručnu masažu
- Sala za kinezoterapiju i teretana
Indikacije za lečenje
U Prolom Banji se leče :
- Hronične infekcije bubrega
- Bolesti mokraćnih puteva i prostate
- Kamenac bubrega
- Pesak u mokraćnim putevima
- Stanje posle operativnih zahvata na bubrežno – mokraćnom sistemu
- Hipercidni gastritis
- Čir želuca i dvanaestopalačnog creva
- Katari creva
- Hronični zatvor
- Upala žuči i žučnih vodova
- Kamenac žučne kese
- Stanje posle operativnih zahvata na organima za varenje
- Ekcemi, psorijaza, varikozni ulkus
- Bolesti perifernih krvnih sudova ( arterijskih, venskih )
- Vanzglobni reumatizam ( fibrozitis, miozitis, tendizitis, peritritis, burziti )
Okolina Prolom Banje i turistička ponuda
Prolom Banja svojim gostima nudi sjajne uslove za uživanje. Ljubitelji prirode mogu da biraju u obilju “ Staza zdavlja ”. Ove staze prostiru se na dužini od 28 , 4 km. Najveća atrakcija ovog kraja je Đavolja varoš, jedinstveno čudo prirode. Služba za rekreaciju Prolom Banje organizuje izlete do Đavolje Varoši, pri čemu su obezbeđeni vodič I ručak. U blizini se nalazi I nekoliko kulturno – istorijskih spomenika. Tu su crkva Svete Petke iz vremena Nemanjića, kao I crkva Lazarica, podignuta oko 1890. godine. Osim toga, posetioci u Prolom Banji mogu da uživaju u zatvorenom bazenu sa lekovitom vodom, teretani, malom fudbalu, košarki, odbojci, stonom tenisu, bilijaru … Prolom Banja ima još mnogo da ponudi I sjajna je, kako za lečenje, tako I za odmor i rekreaciju.