Manastir Pokrova Presvete Bogorodice (Lešje), nalazi se iznad sela Lešja, desetak kilometara jugoistočno od Paraćina. Manasir potiče iz srednjeg veka, iako je teško s sigurnošću utvrditi kada je nastao. Temelji ostaci crkve pronađeni su 1923 . godine, a na njima je, početkom ovog veka, podignuta nova crkva, koja je potom pretvorena u ženski manastir.
Manastir i selo se danas nazivaju Lešće, dok je srednjevekovni naziv, koji je pominje u izvorima, bio Leštije, što znači mesto na kome obiluju leske. Jedno predanje govori o tome da je manastir, iako se ne zna tačno kada, ime dobio po leševima tu postradalih mučenika.
Prvi pisani izvori o manastiru Lešje svedoče o tome da je župan Vukoslav, na svojoj baštini u pustoši Petrus, između 1355 . i 1360 . godine, kao svoju zadužbinu, podigao Bogorodičinu crkvu. Međutim, pretpostavlja se da se ovde nalazila još starija crkva, koju je u drugoj polovini dvanaestog veka podigao Stefan Nemanja. Određene indicije ukazuju na to da je i knez Lazar na ovom mestu izgradio manju crkvu. Međutim, potvrde za ove tvrdnje ne postoje. Vukoslav je, zajedno sa svojim sinovima Držmanom i Crepom, 15 . oktobra 1360 . godine, crkvu i deo baštinskog poseda poklonio manastiru Hilandar. Međutim, zbog nebrige Hilandaraca, metoh je zapusteo. Stoga se ostareli Dionisije ( Držmanovo monaško ime ) obrati caru Urošu i zatraži svoju baštinu nazad. Hilandarci su nakon Dionisijeve smrti zatražili svoj bivši posed, što govori da se starac mnogo bolje brinuo o crkvi od njih. Međutim, patrijarh Jefrem presudio je u korist Crepa, što su kasnije potvrdili patrijarh Spiridon i knez Lazar. Zna se da je u području Petrusa, u ime kneza Lazara, vladao vojvoda Crep. Prvi veći sukob Srba i Turaka nakon Maričke bitke odigrao se upravo kod Petrusa. Reč je o bici na Dubravici, 1381 . godine, kada su srpske snage porazile Osmanlije. Kao rezultat ove pobede, Turci nisu ugrožavali Srbiju sve do 1386 . godine. Ovo govori o bliskom odnosu kneza Lazara i vojvode Crepa, stoga ne čudi da je Crep uspeo da zadržai svoj posed nakon smrti brata. Metež koji je usledio nakon bitke na Kosovu dao je mogućnost Hilandarcima da ponovo zauzmu posed manastira Leštija. Parnicu za povraćaj imovine vodio je Crepov sin Venedikt. Na savet patrijarha i sabora mitropolita, igumana i vlastele, despot Stefan 1411 . godine presuđuje u korist Venedikta. On je posle toga dugo bio iguman Lešjanski. Šta više, despot Đurađ Branković ga je smatrao za čoveka od poverenja, te ga je odredio kao člana poslanstva koje je išlo da moli sultana za dozvolu za prenos moštiju svetog apostola Luke u Srbiju. U vreme Venedikta manastir Lešje bio je kulturni i duhovni centar, u živoj vezi sa Svetom Gorom. Nakon pada Despotovine, 1459 . godine, Venedikt odlazi na Svetu Goru u manastir Svetog Pavla, gde je i sahranjen.
Ono što je zanimljivo u vezi sa manastirom, jeste da se u izvorima neprestano koriste pojmovi pustoš Petrus i pustinja leštijanska. Ranije se pogrešno smatralo da je ovo područje bilo u pesku. Međutim, ta pretpostavka nije imala temelja, jer su brojni delovi Srbije bili pod peskom, a nijedan od njih nije nosio naziv pustinja. Došlo se do zaključka da su u ovom području obitavali monasi pustinjaci, koji su se povlačili u isposnice. U pustinji leštijanskoj je, po želji despota Stefana, živeo jeromonah Jovan. U Lešju je postojala skriptorija u kojoj se odvijala živa prepisivačka aktivnost. Kir Jovan je umro 1462 . godine i slavi se kao Sveti Jovan Lešjanski i Stjenički, po manastiru Stjenik, u kome se nalaze njegove mošti. Manastir Lešje poslednji put se pominje u turskom popisu iz 1536 . godine. U sledećem popisu iz 1570 . godine, manastir Lešje se više ne pominje, što potvrđuje da je on do tada već zapusteo. Narodno predanje govori da su poslednji lešjanski kaluđeri pobijeni od Turaka, a da je manastir potom razoren.
Arheološkim istraživanjima pronađeni su tragovi života još iz dvanestog veka. Takođe, utvrđeno je da se ispod temelja crkve nalaze stariji temelji. U svakom slučaju, na mestu na kome se nalazi manastir Lešje postojalo je nekoliko crkava. Ovo svedoči o kontinuitetu i težnji da se hram na ovom mestu iznova gradi. Ostatke Bogorodičine crkve, visoke oko 0, 5 metara, otkopao je 1923 . godine seljak Živan Marković iz Lešja. Na temelju stare, Živan podiže crkvu skromnih dimenzija. Poslednja obnova manastira započela je 2004 . godine, pri čemu je Živanova crkva uklonjena. Tom prilikom se nije u potpunosti pratio izgled srednjevekovnog manastira. Dodata je priprata koju prvobitna crkva nije imala.
Manastir Lešje, sa crkvom Pokrova Presvete Bogorodice, smešten je na zaravni koja se prema zapadu, odnosno prema selu, spušta dosta strmo. Prema istoku se prelazi na ravan teren, iznad koga se uzdiže vrh planina Baba. Iznad manastira prostire se šuma prošarana masivnim stenama. Na jugoistočnoj strani nalazi se glavni ulaz u manastirsku portu. Kompleks je ograđen i sačinjavaju ga crkva, kula – zvonik, kosturnica, stara gostoprijemnica i konak. Nedaleko od crkve i konaka nalazi se izvor, regulisan kamenom česmom i kaskadnim bazenima uređenim kao mala veštačka jezera. Oko izvora se nalazi lepo uređen vrt. Narod iz okoline zahvata ovde vodu verujući u njenu isceliteljsku moć.
U manastirskoj riznici nalaze se: jedna čestica Časnoga Krsta Gospodnjeg, delić moštiju jednog od Svetih 40 sevastijskih mučenika, epitrahilj i nadbedrenik Svetog Jovana Šangajskog, kao i rasa velikog podvižnika našeg vremena starca Sampsona ( Siversa ). Prilikom osvećenja crkve u Časnu trpezu ugrađene su mošti kosovskog velikomučenika Svetog kneza Lazara.
Ruševine manastira Presvete Bogorodice proglašene su spomenikom kulture od velikog značaja i nalaze se pod zaštitom Republike Srbije. Manastir se nalazi u sklopu zaštićene spomeničke celine Petruška oblast. Petruška oblast dobila je ime po tvrđavi Petrus, smeštenoj na uzvišenju iznad Crnice. Zaštićena oblast obuhvata ukupno 21 verski objekat sa danas vidljivim ostacima i još 23 koja su zabeležena u narodnim predanjima.
Manastir Pokrova Presvete Bogorodice je jedno od najsvetijih mesta u Srbiji. Svojom bogatom istorijom, manastir je odavno stvorio kult koji se do danas neguje. Obnova manastira ujedno je obnova duhovnog centra, kakav se ovde nekada nalazio. Brojni posetioci svedoče o miru kakav nisu mogli da dožive ni na jednom drugom mestu.