Geografski položaj
Vranjska Banja je gradska opština u okviru grada Vranja, u Pčinjskom okrugu. U Vranjskoj Banji živi oko 5 850 stanovnika. Banja je smeštena u priobalju Banjske reke, na nadmorskoj visini od 400 metara. Vranjska Banja se nalazi deset km severoistočno od Vranja, a u blizini se izdižu Besna kobila, Veliki Pešter, Patarica i Srpska Čuka. Na području banje preovladava umereno – kontinentalna klima, sa veoma prijatnim letima i hladnim zimama. Vranjska Banja je preko Vranja povezana sa značajnijim saobraćajnicama u zemlji.
Istorija
Prostor na kome se nalazi Vranjska Banja ima veoma dugu i bogatu istoriju. Arheološka istraživanja pokazala su materijalne ostatke Dardana, Tračana, Ilira, Kelta, Rimljana …. Još u antičko vreme znalo se za lekovitost toplih izvora u Vranjskoj Banji. Rimljani su itekako koristili lečilišta koja se nalaze na prostoru današnje Srbije. I srpski vladari su rado koristili banjska lečilišta, mada nisu mnogo pažnje posvećivali njihovom održavanju. Vranjska Banja se prvi put pominje 1412. godine, kada su je porušili Turci. Kasnije su Osmanlije doprinele oživljavanju banja u Srbiji, a među njima se našla u Vranjska. Krajem sedamnaestog veka, tačnije tokom Bečkog rata, ovde su boravili austrijski vojnici, a nakon rata banju su još jednom uništili Turci. Krajem devetnaestog veka Turci su izgradili tri bazena, han i zgradu sa tri sobe. Oslobođenje Srbije ubrzalo je razvoj Banje. Najpre je izgrađeno nekoliko objekata, potom je regulisano korito Banjske reke, uvedeno električno osvetljenje, zatim su uređeni put do železničke stanice i formiran banjski park. U Vranjskoj Banji se lečio srpski kralj Petar I Karađorđević, a bilo je i dosta posetilaca iz inostranstva, naročito Grčke i Austrije. Pravo lečilište formirano je 1929. godine, a nakon toga je započeo i turistički razvoj Vranjske Banje. Danas je Vranjska Banja veoma lepo uređena, i nudi odlične uslove za lečenje i odmor.
Lekoviti faktori
Vranjska Banja poseduje nekoliko izvora hipertermalne vode. Temperatura vode je veoma visoka, kreće se od 94 do 110 stepeni celzijusa. Zbog ovoga je Vranjska Banja lečilište sa najtoplijom vodom u Evropi. Voda u sebi sadrži kalijum, litijum, rubidijum, cezijum, stroncijum, barijum, kobalt i sumpor. Takođe, povećan je sadržaj sulfata, a sumpor – vodonika gotovo da nema. U suvom ostatku vode najviše ima gvožđa, aluminijuma, stroncijuma, litijuma, mangana i rubidijuma, a u gasnom dominira azot. Terapijsko lečenje vrši se u Zavodu za prevenciju, lečenje i rehabilitaciju obolelih od degenerativnog reumatizma i posttraumatskih stanja.
Indikacije za lečenje
U Vranjskoj Banji se leče :
- Bolesti lokomotornog aparata
- Degenerativni reumatizam
- Diskopatija
- Išijas
- Lumbago
- Atrofija mišića
- Ekstraartikularni reumatizam
- Posledice preloma kostiju
- Hiruški zahvati na kostima i zglobovima
- Neurološki poremećaji
- Ginekološka oboljenja i oboljenja organa za varenje
- Oboljenja jetre, bubrega
- Dijabetes
- Anemično i limfatično stanje
Okolina i turisička ponuda
Okolina Vranjske Banje ističe se po jedinstvenoj i predivnoj prirodi. Banju okružuju obronci planine Besna Kobila. Ova planina idealna je za uživanje u prirodi, a tokom zime za skijanje. Takođe, veoma je razvijen lovni i ribolovni turizam. Nezaobilazni kulturno – istorijski spomenik je manastir Prohor Pčinjski, koga je u jedanaestom veku podigao vizantijski car Roman Lakapin. Takođe, tu je i grad Vranje, u kome se mogu posetiti Haremluk, kuća Bore Stankovića, kao i čuveni Beli most. Nedaleko od grada se nalaze lstaci srednjevekovnog utvđenja Markovo Kale, koje je po predanju pripadalo Kraljeviću Marku. U Vranjskoj Banji se organizuje tradicionalna kulturna manifestacija Karanfil devojče, na kojoj se predstavljaju narodno stvaralaštvo, stara jela, zanatski radovi i rukotvorine, a održava se i izbor najlepše devojke „ Mis karanfila “.