Geografski položaj
Lukovska Banja smeštena je na obroncima planine Kopaonik, na kilometar od sela Lukova, po kome je i dobila ime. Leži u dolini gornjeg toka Lukovske reke, na oko 35 km od Kuršumlije. Iznad Lukovske Banje nalazi se Oštri vrh, visine 1 238 metara. Takođe, u okolini su i vrhovi Medukamen i Prolupnica na severu, Vrletnica na zapadu i Gradište na jugu. Zbog toga što se nalazi na 681 metru nadmorske visine, Lukovska Banja je najviša banja u Srbiji. Na području Lukovske Banje preovladava umereno – kontinentalna klima, sa umereno hladnim zimama i umereno toplim letima. Tokom maja i juna ima najviše, a tokom februara i septembra najmanje padavina.
Do Lukovske Banje se može stići na nekoliko načina : Putem Kruševac – Blace – Kuršumlija, magistralom Niš – Prokuplje – Kuršumlija, kao i putem Brzeće – Blaževo – Merćez – Lukovska Banja.
Istorija
Lukovska Banja je jedno od najstarijih lečilišta na području današnje Srbije. Blagodeti ovog lečilišta poznavali su još Rimljani. Upravo se u okolini banje nalazilo naselje u kome su boravili rimski legionari. Arheološka istraživanja daju potpunu sliku tadašnjeg života na području Lukovske Banje. Srpski srednjevekovni vladari takođe su posećivali Lukovsku Banju, o čemu svedoče ostaci kupatila iz vremena kralja Milutina. Osmanski osvajači učinili su dosta na razvoju i unapređenju banjskih lečilišta. Stoga Lukovska Banja nije zapustela nakon pada srspke države. Naprotiv, jedan defter iz šesnaestog veka pominje „ Banju Lukovu “, u kojoj postoji hamam. Nakon Srpsko – turskih ratova 1875 – 1878., područje na kome se nalazi Lukovska Banja ulazi u sastav Srbije. Tada je banja dobila jedan bazen za lečenje i kupanje bolsenika, ali do većih ulaganja u lečilište nije došlo. Tek se na pragu dvadesetog veka pojavili kakvo takvo interesovanje za Lukovsku Banju. Do Prvog svetskog rata ovo lečilište posećivalo je oko 1 500 gostiju godišnje. Nakon rata Lukovska Banja doživljava procvat. Najpre su izgrađene barake, a potom je banja dobila i tri kafane. Seoske kuće dizane su na sprat, pa su na taj način dobijale izgled prvih apartmana. Nakon Drugog svetskog rata, tačnije 1952. godine, Lukovska Banja dobila je prvo moderno kupatilo, i to sa muškim i ženskim bazenom. Ubrzo nakon izgradnje škole i šumske sekcije, u rad je puštena hidroelektrana. Krajem dvadesetog veka u rad je pušten hotel „ Kopaonik “. Od tada Lukovska Banja biva uvrštena među poznata banjska lečilišta u Srbiji.
Lekoviti faktori
Lukovska Banja poseduje čak 31 izvor sa protokom vode od 100 litara u sekundi. Ovaj podatak, kao i činjenica da se nalazi na visini od gotovo 700 metara, čini Lukovsku Banju jednom od najboljih u Srbiji. Izvori leže na krečnjacima, kvarcitu i serpentinama. Analize koje su vršene u Institutu za hidrogeologiju Srbije potvrdili su da 28 izvora ima temperaturu vode od 28 do 68 stepeni celzijusa. Vode su blago alkalne i pripadaju redu natrijum – kalcijum – hidrokarbonantnih i sulfidnih hipotermi. Najlekovitije su vode kupatila „ Šljivak “, a njihova temperatura kreće se od 32 do 43 stepena celzijusa. Pet izvora imaju veću količinu ugljen – dioksida i miris sumpor – vodonika. Za lečenje u Lukovskoj Banji koristi se i lekovito blato, koje se dobija mešanjem zemlje, sa visokom mineralnom vrednošću, sa vodom.
Indikacije za lečenje
U Lukovskoj Banji se leče :
- Zapaljenski reumatizam ( reumatoidni artritis, Behterevljeva bolest, psorijatični artritis )
- Degenerativni reumatizam ( spondiloze vratnog i krsnog dela kičme, diskus hernia, diskartroza, lumboišialgija, gonartroza, koksartroza, artroza, osteoartroza sitnih zglobova šake i stopala )
- Osteoporoza
- Giht
- Stanja nakon preloma kostiju i hiruških intervencija na koštano – zglobnom sistemu ( stanja nakon ugradnje veštačkog kuka i kolena )
- Ginekološka oboljenja ( adneksitis, parametritis, sterilitet uz prethodno postavljenu dijagnozu )
Takođe, nadmorska visina i strujanje vazduha daju uslove za lečenje :
- Anemije
- Oporavak nakon teških bolesti
- Oporavak nakon infarkta srca i mozga
Okolina Lukovske Banje i turistička ponuda
Lukovska Banja posetiocima nudi široki izbor prirodnih i kulturno – istorijskih znamenitosti. Ljubitelji prirode mogu da uživaju u šetnji na „ Stazama zdravlja “. Za rekreativce su obezbeđeni hala za rukomet, odbojku i košarku, dva otvorena terena za male sportove, zatvoreni bazen, kao i ski staza sa žičarom. Svi ljubitelji kulturno – istorijskih spomenika doživeće pravo uživanje. Na oko 5 km od banje nalazi se crkva Svete Mine u selu Štava.ovo zdanje potiče iz sedamnaestog veka, iz vremena patrijarha Pajsija. Posebna znamenitost je crkva Svetog Petra i Pavla u selu Lukovo, koja originalno potiče iz vremena srpskog kralja Milutina. U Kuršumliji se nalaze crkve Svetog Nikole i Svete Bogorodice. Oba zdanja su zadužbine Stefana Nemanje. Neizostavna atrakcija ovog kraja je Đavolja Varoš, čiji je nastanak vezan za legendu o skamenjenim svatovima. Đavolja Varoš je jedna od najznačajnijih prirodnih znamenitosti u Srbiji. Lukovska Banja svojim gostima nudi još mnogo toga. Bez preterivanja se može reći da je ona jedna od najboljih banja u Srbiji, i izuzetno atraktivna destinacija za savršen odmor.