Vojvodina

vojvodina srbija




Vojvodina je autonomna pokrajina u sastavu Republike Srbije. Nalazi se na severu, a prostire se na površini od 21 500 kvadratnih kilometara. Vojvodina je podeljena na tri geografska regiona. To su Banat, Bačka i Srem. Pored toga, zauzima i manji, severni deo Mačve. U Vojvodini živi oko dva miliona stanovnika. Najveći grad i administrativni Vojvodine je Novi Sad, sa oko 341 500 stanovnika. Drugi veći gradovi su Subotica, Zrenjanin, Pančevo, Sombor, Kikinda, Sremska Mitrovica … Vojvodina je teritorijalno podeljena na okruge. To su Severnobački, Zapadnobački, Južnobački, Severnobanatski, Srednjebanatski, Južnobanatski i Sremski okrug. Postoji šest službenih jezika koji se upotrebljavaju u pokrajini.




Vojvodina se prostire u Panonskoj niziji, pa je reljef stoga uglavnom ravničarski. U Sremu dominira planina Fruška Gora, a na jugoistoku Banata nalaze se Vršačke planine. Najniža tačka Vojvodine je 75 metara, a najviša 641 metar. Najznačajniju hidrografsku mrežu u Vojvodini čini reka Dunav. Plovne pritoke ove reke su Tisa, Sava i Begej. Između njih prostire se razgranata mreža kanala, poznatih pod imenom kanal Dunav – Tisa – Dunav.




Ime Vojvodina potiče iz 1848. godine, kada je ukazom austrijskog cara proglašena autonomna srpska oblast pod imenom „ Srpska Vojvodina “. Sledeće godine car je formirao Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat. Iako ova oblast nije bila dužeg daha, ukinuta je već 1860. godine, ime Vojvodina ostalo je ukorenjeno, kako među narodom, tako i u zvaničnoj tituli austrijskog cara.

vojvodina kuhinja

Prostor Vojvodine ima veoma bogatu istoriju i tradiciju. Ovde su tokom vekova boravili brojni narodi, kao što su Iliri, Tračani, Kelti, Rimljani, Sarmati, Goti, Huni, Gepidi … U rimsko vreme Vojvodina je imala veliki značaj. Na mestu današnje Sremske Mitrovice nalazio se antički Sirmium, jedna od četiri prestonice Carstva. Pored toga, u gradu i okolini rođeno je čak šest rimskih careva. Slovensko doseljavanje započelo je tokom šestog veka. U istom talasu pristizali su i Avari, koji su još tada nosili titule vojvoda. Od desetog veka na ovom području počinje da se ustaljuje ugarska vlast, mada Mađari tada nisu činili etničku većinu. Krajem trinaestog veka, prostor donjeg Srema nalazio se u rukama srpskog kralja Dragutina, koji je ujedno bio i mladi kralj u Ugarskoj. Propast srpske srednjevekovne države nije ukinula postojanje srpskih despota. Naprotiv, srpski despoti nastavili su još neko vreme da postoje na području Vojvodine. Poraz Mađara u Mohačkoj bici . godine označio je kraj postojanja Ugarske. Osmansko osvajanje iznedrilo je jedne od najpoznatijih istorijskih ličnosti sa ovog područja. Reč je o Jovanu Nenadu, koji je za kratko vreme uspeo da formira kratkotrajnu državu. Ipak, ovaj samoprozvani car je više ostao upamćen po neobičnoj crnoj liniji, koja se pružala od desne strane čela do desnog stopala. Nakon što je Jovan Nenad poginuo, njegovu oblast najpre su zaposeli Ugari, a ubrzo Osmanlije. Prvi ustanak Srba protiv Osmanlija dogodio se upravo na području današnje Vojvodine. To je bio ustanak u Banatu iz 1594. godine, koji se, nakon nekoliko uspeha, završio potpunim slomom Srba. Turci su, kako bi se osvetili, naredili spaljivanje moštiju Svetog Save. Bečki rat završen je uključivanjem dela Vojvodine pod austrijsku vlast, a Požarevačkim mirom 1718. godine, proces obedinjavanja Vojvodine pod Habzburzima je završen. Tada počinje formiranje vojne granice, koju je ojačao veliki priliv Srba iz i dalje porodljene Srbije. Nakon Velike seobe iz 1690. godine, počinje neprekidna borba Srba za svoja prava u Habzburškoj monarhiji. Kako Srbi nisu mogli da izdejstvuju svoja prava od Ugara, oni su se obraćali direktno austrijskom caru. Na Majskoj skupštini 1848. godine, izglasano je formiranje Srpske Vojvodine, u čijem sastavu su se nalazili Srem, Banat, Bačka i Baranja. Mađari, koji su tada podigli sopstveni ustanak, oružano su krenuli protiv novih srpskih vlasti. Ipak, nakon što ih je austrijski car porazio, objavio je formiranje pokrajine Vojvodstvo Srbija i Tamiški Banat. Ova tvorevina nestala je već 1860. godine. Krajem 1918. godine, tačnije 29 . oktobra, sastala se Velika narodna skupština Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena u Banatu, Bačkoj i Baranji. Ova skupština je 25 . novembra, u Novom Sadu, proglasila otcepljenje od Ugarske i proglasila prisajedinjenje Kraljevini Srbiji. Skupština Srema je dan ranije donela istu odluku. Vojvodina potom postaje deo novoosnovane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Nakon sloma Jugoslavije u Drugom svetskom ratu, počinje proces komadanja Vojvodine. Srem je dodeljen Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, Bačku i Baranju zauzeli su Mađari, a Banatom su upravljali Nemci. U Sremu je počeo da se formira organizovani ustanak, koji se do leta 1944 . godine preneo i na ostatak Vojvodine. Od 1945 . godine Vojvodina se nalazi u sastavu Srbije, sa različitim stepenima autonomije.




zito

Turistički potencijal Vojvodine je ogroman. Istovremeno je i dalje nedovoljno iskorišćen. Prepoznatljivost Vojvodini daju njene nepregledne ravnice, jedinstveno arhitektonsko nasleđe, kao i mešavina brojnih kultura prožetih kroz narode koji u njoj žive. Neke od najstarijih institucija srpskog naroda su potekle upravo iz Vojvodine. Neke od najznačajnijih su svakako Matica Srpska, osnovana 1826 . , kao i Srpsko Narodno pozorište, osnovano 1861 . godine.




Vojvođanska sela su do danas zadržala brojne kulturno – istorijske vrednosti, kao što su stari zanati, đermovi za ispaše i navodnjavanje, vetrenjače koje su služile za mlevenje žita … Kroz neka mesta i danas prolaze fijakeri, čiji kočijaši i putnici nose prelepe narodne nošnje.

Narodni običaji su nezaobilazan deo vojvođanske magije. Narodno stvaralaštvo, arhitektura, dekoracija, umetnost, sve ovo je prožeto uicajima brojnih naroda koji u Vojvodini žive. Na kulturno – istorijsko nasleđe podjednako su uticali Srbi, Mađari, Rumuni, Slovaci, Hrvati, Bunjevci … Prošlost je za sobom ostavila broja arhitekonska nasleđa, tvrđave, dvorce, prelepe primere gradske i seoske arhitekture, ali i slike, pesme …

selaVojvođanski salaši, nekada najbolji primeri poljoprivrede i bogatstva, danas su jedan od najpopularnijih vidova turizma. Salaši su najbolji primer ravničarskog života, izdvojeni od sveta, još uvek gaje viševekovnu tradiciju Vojvodine. Danas se na salašima mogu videti i doživeti gotovo muzejski primeri života. Ovo ne treba ograničiti samo na predmete koji se mogu videti u kućama, već u njih spadaju i kuće, sa jedinstvenim zidanim pećima, ali i zemlja. Brojni salaši i danas mogu da se vide pokraj puta, a veći deo njih je otvoren za posetioce.

gastronomijaVojvođanska kuhinja se u mnogome razlikuje od svih ostalih. U nju, pored ostalog, spadaju šunka, banatska slanina, paorski čvarci, švargla, kulen, sremske kobasice, kulen više vrsta, sirevi … Neka od neizostavnih jela su gibanica, proja sa sirom i čvarcima, razne vrste supa i čorbi. Tu su i razna jela vojvođanskih domaćina i domaćina, a njihov ukus zavisi od afiniteta onoga ko ih pravi. To su uglavnom dobro začinjena jela, neretko ljuta, puna aroma i sastojaka. Za desert se najčešće služe štrudle sa makom, orasima i višnjama, razne slatke pite, kao i brojni kolači i torte. Za potpuno uživanje tu su kvalitetna vojvođanska vina i rakije. Gotovo svaki domaćin u Vojvodini poseduje barem jedno od navedenih.

Naročita atrakcija Vojvodine je planina Fruška Gora. Osim što se ovde nalazi Nacionalni park, jedinstven po svom prirodnom prostranstvu, Fruška Gora obiluje i kulturno – istorijskim blagom. Na njoj je smešteno čak 16 manastira Srpske pravoslavne crkve, a oni su imali ogroman značaj u očuvanju srpske duhovne, kulturne i nacionalne svesti. U podnožju planine nalaze se Sremski Karlovci, čuveni po svom arhitektonskom nasleđu i istorijskom značaju.

Pitomu ravnicu Vojvodine presecaju prelepe reke, bare i jezera. Na njima borave razne vrste životinja koje se na mogu videti nigde drugde. Neki od čuvenih rezervata prirode su Carska i Obedska bara, Ludaško jezero, Gornje Podunavlje, Koviljsko – petrovaradinski rit, Karađorđevo … Predeli izuzetnih odlika u Vojvodini su Subotička peščara i Vršačke planine. Prirodnih lepota u Vojvodini ima na njenom celokupnom području, bilo da se nalaze pod zaštitom države ili ne.

Kada se u obzir uzme celokupno nasleđe Vojvodine, kulturno – istorijsko i prirodno, bez preterivanja se može zaključiti da ovaj deo poseduje ogroman turistički potencijal. Vojvodina je prostor za svakoga. Ona nudi za svakog ponešto, i idealna je za nezaboravne trenutke savršenog uživanja.