Ludaško jezero

jezera

Ludaško jezero nalazi se na severu Bačke, na dodiru dve prirodno – geografske celine : Subotičko – horgoške peščare i Srednje bačke lesne zaravni, na 12 km istočno od grada Subotice. Na 7 km od Ludaškog jezera nalazi se jezero Palić. Ludaško jezero prostire se na površini od 387 hektara, što ga čini drugim po veličini jezerom u severnoj Bačkoj.

Ludaško jezero je prvi put zaštićeno još davne 1955 . godine. Uredbom Vlade Republike Srbije iz 1994 . godine, Ludaško jezero sa okolinom je proglašeno za Specijalni rezervat prirode. ukupna površina pod zaštitom iznosi 846, 33 hektara.

Jezersko okno nastalo je pre oko milion godina izdubljivanjem od strane vetra. Time je sprečeno dalje oticanje vode, koja se zaustavljala među peščanim dinama. Jezero je oduvek bilo dom za brojne biljne i životinjske vrste. Ludaško jezero je kompleks vlažnih staništa koji sadrži otvorene vodene površine, stepske, slatinske i vlažne livade, kao i tršćake. Stepsko jezero Ludaš, veličine 387 hektara, jedinstveno je u Srbiji po svom plitkom koritu, a povezanost sa okolnim stajaćim vodama preko kanala i rečice Kireš dovodi Ludaško jezero u položaj centralnog staništa velike biološke raznovrsnosti.

Ludaško jezero pripada eolskom tipu jezera, dugačko je 4 km i široko 200 do 300 metara. Nalazi se u depresiji na spoju između lesne zaravni Bačke i Subotičke peščare. Dok se zapadna obala blago izdiže iz jezera, istočna obala predstavlja lesnu terasu visoku do 6 metara. Pritoka i otoka jezara je rečica Kireš, koja prikuplja vodu sa peščara u Mađarskoj. Osim Kireša, Ludoško jezero ima još jednu pritoku. To je kanal Palić – Ludaš. Kanal Palić – Ludaš prokopan je u vreme sanacije Palićkog jezara.

Zbog izuzetnog biodiverziteta Ludaško jezero je, na predlog Ministarstva nauke i životne sredine, proglašeno za Specijalni rezervat prirode. ovo plitko semistatično jezero, lesni peščanske humke i deo vodotoka rečice Kireš, predstavljaju jedinstven mozaik vodenih, močvarnih i stepskih staništa sa izuzetnom raznovrsnošću flore i faune i prisustvom retkih biljaka i životinja, a naročito ptica. Klimazonalna vegetacija ovog područja pripada umostepi i stepi. Danas, usled antropogenih uticaja, u rezervatu preovladavaju stepska, livadska, statinska, jezerska i močvarna vegetacija.

Lepotu obalskog rastinja čuvaju šaševi koji obrubljuju jezero, žuta perunika, vrbičica i konopljuša. Ovde cveta zaštićeni veliki kaćunak, dok je najveća vrednost priobalnih slatina zeleni morski trozubac, upisan u Crvenu knjigu flore Srbije. Osim toga, u jezersko – močvarnim sistemima Ludaškog jezera javljaju se trska, širokolisni rogoz, ševar, visoka zuka, vodena bokvica, žabočun, uskolisni rogoz, ježinac … Od livadskih i stepskih vrsta, osim velikog kaćuna i morskog trozubca, posebno su interesantni borbašijev šuškavac, kratkoglavičasta palamida, panonski zvezdan, kozinac, mala sasa, gorocvet, austrijska žalfija …

Vlažne poplavljene livade i samo jezero na proleće su mesto razmnožavanja brojnih vodozemaca, kao što su : mali i veliki mrmoljak, barska žaba, obična češljarka, zelene žabe i zaštićena barska kornjača. Fauna vodozemaca broji 13 vrsta, a fauna gmizavaca 9 vrsta. Faunu riba na Ludaškom jezeru čini 19 vrsta, među kojima su naročito zastupljeni srebrni karaš i šaran. Nekada je najpoznatija riba na jezeru bio zlatni karaš, koga je do danas gotovo potpuno potisnuo srebrni karaš. Među ribama nalazi se i zaštićeni čikov. Fauna sisara odlikuje prisustvo vrsta vezanih za jezero i njegovu okolinu. Ovde se mogu videti vodena voluharica, vodena rovčica, vidra, krtica, lasica, hermelin, tvor, lisica, divlja svinja, srna, zec … Posebnu vrednost Ludaškog jezera čine ptice. To su ptice močvarice, zbog čijeg prisustva je ovo područje upisano na listu močvarnih područja od međunarodnog značaja. Na Ludaškom jezeru registrovano je 38 vrsta ptica, a među njima i brkata senica, trstenjak ševarić, vivak, modovoljka, barski trstenjak, sivi barski petlić, bregunica, ščelarica, vodomar … Ovo jezero zbog izuzetne lepote posećuje sve veći broj ljudi. međutim, problem ovog jezera i njegove okoline je primena hemizovane koncencionalne privrede. Ništa manji poblem ne predstavljaju korovske biljke poput ambrozije koja dominira u odnosu na domaće vrste. Zbog toga je potrebno očuvati ovakav biodiverzitet i obnoviti narušene ekosisteme i prirodna staništa.

Okolinu jezera odlikuje i veliki broj kulturno – istorijskih znamenitosti. u oklini jezara nalazi se 16 arheoloških lokaliteta od kojih su najstariji oni iz paleolita, neolita i bakarnog doba. Nekropole, humke, grobovi, arhaični salaši i očuvana seoska arhitektura u selima Hajdukovo, Nosa i Šupljak, ukazuju na veoma bogatu istoriju ovog područja. Najstarije naselje je Ludaš, salašarsko naselje koje se prvi put pominje 1335 . godine. Vredni spomenici kulture su i katolička crkva i parohija na Ludaškom šoru.

Nedaleko od Ludaškog jezara nalazi se jezero Palić . Ovo jezero je jedna od najpopularnijih turističkih destinacija u Srbiji. Okolinu jezera čini predivna priroda, veliki broj ugostiteljskih objekata I sportskih terena, kao I Zoološki vrt. Zoološki vrt Palić osnovan je 1949. godine. Zoo vrt je veoma lepo uređen i poseduje veliki broj raznih životinjskih i biljnih vrsta. Nezaobilazno je mesto za sve posetioce Palića.

Nezaobilazna je i Subotica, grad koji poseduje brojne znamenitosti. To su Gradska kuća, Vojnića Palata, Franjevačka crkva, Sinagoga, crkva Vaznesenja Gospodnjeg, kapela Svetog Roka, crkva Svetog Dimitrija, Narodno pozorište, Rajhl palata, spomenik Caru Jovanu Nenadu …

Specijalni rezervat nalazi se uz samu granicu i naslanja se na Nacionalni park Kiškunšag iz Kečkemeta u Mađarskoj. Ovo je područje izuzetne prirodne lepote i vrednosti. Otuda je Ludaško jezero poslednjih godina postalo izuzetno popularno za ljubitelje prirode. posetiocima se nude brojne mogućnosti za uživanje i odmor.